Matcha wegwijzer
Matcha thee wordt gemaakt van blaadjes van de theeplant Camellia sinensis. Deze groene thee wordt eerst tot poeder vermalen totdat je het kunt consumeren. Matcha thee heeft vele gezondheidsvoordelen zoals verbetering van je humeur, het op peil houden van je algehele concentratie en je lichaam en geest terug in balans te brengen. Met deze matcha wegwijzer kom je alles te weten over matcha thee. We geven je de geschiedenis, vertellen over de oogst en productie en leggen je uit hoe je matcha van goede kwaliteit kunt herkennen. Ook kom je meer te weten over Japanse theeceremonies en hoe je een perfecte matcha thee bereidt.
De rijke geschiedenis van matcha thee
Matcha vindt zijn oorsprong in China. Hier werd tussen de jaren 600 en 900 de specifieke manier van het bereiden van matcha thee ontwikkeld. Het eerste bewijs dat de thee de Japanse kusten bereikte stamt uit de Heian-periode uit de 8e en 9e eeuw. De boeddhistische monniken Kukai en Saicho zouden namelijk de eerste mannen zijn die theezaden naar Japan brachten. In een later verslag wordt vermeld dat in 815 na Christus de boeddhistische monnik Eichu groene thee serveerde voor Saga, de toenmalige keizer van Japan. Uniek voor die tijd was dat Eichu niet-geperste en niet-gepoederde groene bladeren bereidde en dit de keizer voorzette. Dit was het begin van de bereiding van groene thee, maar nog heel anders dan het nu wordt bereid: het proces voor het maken van die thee was nog vele jaren verwijderd.
In de twaalfde eeuw na Christus trok de gepoederde groene thee de aandacht van Myōan Eisai. Vanwege zijn ontevredenheid over de staat van het Boeddhisme in Japan maakte hij twee reizen naar China. Tijdens zijn eerste reis bestudeerde hij de principes van Chan - later in het Japans vertaald naar “Zen” - en later werd hij gediplomeerd zenboeddhist. Echter voor zover thee betreft was zijn tweede reis succesvoller. Samen met enkele zen-geschriften bracht hij ook theezaden mee naar Japan en het proces van groene thee in poedervorm - oftewel matcha thee - produceren begon officieel. Door de eeuwen heen is Matcha thee helemaal bij de Japanse cultuur gaan horen en op die manier is de bekende Japanse theeceremonie ontstaan. Hier lees je verderop in dit artikel meer over.
Matcha thee - Oogst en productie
Matcha wordt gemaakt van vermalen theebladeren. Maar hoe gaan de oogst en productie in zijn werk? Voordat de thee wordt geoogst, worden in Japan de Camellia sinensis theeplanten afgedekt. Zo kunnen ze de laatste vier weken voor de oogst in de schaduw groeien. Dit wordt gedaan zodat de hoeveelheid chlorofyl in het blad wordt verhoogd die voor de mooie groene kleur in de thee zorgt. Daarna worden de bladeren geplukt, gestoomd en gedroogd. Ook worden de stengels en aders verwijderd, zodat je niet anders overhoudt dan “Tencha”, oftewel het “vlees”. De Tencha wordt vermalen tot fijn poeder. Dit klinkt eenvoudig, maar is het niet. Het duurt namelijk maar liefst zeven uur om 100 gram matcha thee te maken.
Nog even in het kort de stappen van het productieproces van matcha:
1. Schaduw
Vier weken voor de oogst worden de theeplanten overdekt. Een speciale schaduwtechnologie houdt 90% van het zonlicht tegen. De bladeren worden zo een stuk groener.
2. Eerste pluk in het voorjaar
De Tencha worden in het voorjaar geplukt. Doordat dit de eerste pluk is, zijn dit de jongste en sterkste blaadjes met een hoge kwaliteit thee.
3. Stomen en drogen
De theeblaadjes worden gestoomd en daarna te drogen gelegd.
4. Vermalen
De Tencha wordt met en “maalmachine” gemalen tot groene poeder. Dit malen kan maar liefst tot zeven uur duren.
Japanse theeceremonie met matcha thee
Kon het vroeger alleen in Japan, nu is het overal in de wereld mogelijk om deel te nemen aan een Japanse theeceremonie of er zelf een te houden. Het hoogtepunt van een theeceremonie is het bereiden van matcha. Dit heeft als reden omdat het maken van matcha thee best veel tijd nodig heeft voordat je een perfecte balans in smaak hebt. Tijdens een Japanse theeceremonie waarin je matcha thee drinkt komen de volgende stappen aan bod:
● Ongeveer 1-2 lepels matcha poeder in een zeefje scheppen
● De matcha poeder al schuddend evenredig zeven over een kom
● Water koken tot ongeveer 80°C (anders wordt matcha bitter)
● 80 à 100ml heet water aan de kom toevoegen
● Met een bamboe theeklopper de thee opkloppen in een M-beweging totdat er een mooi schuimlaagje ontstaat
Doordat je veel tijd neemt om matcha thee te bereiden, is dit ook meteen een onderdeel van meditatie. Na het rustige roeren en egaal groen worden van de thee volgt het Zen worden namelijk vanzelf. Ook speelt tijdens een Japanse theeceremonie mindfulness een grote rol: je wordt je bewust van het leven in het hier en nu en van de schoonheid van simpele dingen.
Matcha thee van verschillende kwaliteiten
Matcha wordt steeds populairder en hierdoor groeit het aanbod enorm. Maar dat wil niet zeggen dat elke matcha dezelfde kwaliteit heeft. Terwijl juist de kwaliteit het belangrijkste is voor een ultieme beleving. Zoals je bij “Oogst en productie” al kon lezen, is het maken van matcha een zeer intensief arbeidsproces. Daarom is matcha ook een stuk duurder dan gewone thee. Om aan de grote vraag te voldoen, zijn de Japanse boeren op een gegeven moment begonnen om de matcha machinaal te oogsten. Dit kan meerdere keren per jaar en dit komt de smaak helaas niet ten goede: het wordt namelijk veel te bitter. Traditionele matcha daarentegen wordt slechts één keer per jaar geoogst zodat de struik kan rusten. Machinaal geoogste matcha is dus van lagere kwaliteit dan traditioneel geoogste matcha.
Hoe kies je de juiste matcha?
Matcha heb je dus in verschillende kwaliteiten. Maar waar herken je een goede matcha aan? Door te letten op:
● Kleur
● Smaak
● Textuur
● Kleur
● Prijs
Zo heeft een goede matcha een heldergroene kleur en zitten er geen bruinige of gelige tinten op. Hoe dieper groen, hoe beter de kwaliteit. De geur is licht zoetig met plantaardige ondertonen. Een goede matcha is absoluut niet te bitter. Als je matcha tussen je vingers beweegt, moet de matcha een zijdezachte structuur hebben. Eventuele klontjes vallen direct uit elkaar. Voel je dus wel iets ruws of korreltjes, dan is de matcha van een lagere kwaliteit.
Let er bovendien op dat er geen andere stoffen zijn toegevoegd. Soms worden er namelijk stoffen toegevoegd om de heldere groene kleur na te bootsen. Ook de prijs is belangrijk om in gedachte te houden als je op zoek bent naar een matcha van hoge kwaliteit. Zie je bijvoorbeeld in een webshop dat er 100 gram matcha voor tien euro wordt aangeboden, dan kun je ervanuit gaan dat je geen matcha van goede kwaliteit te pakken hebt.
Zelf matcha bereiden
Een “gewoon” kopje thee heb je snel gezet. Matcha thee bereiden daarentegen gaat wel even anders en duurt een stuk langer. Sowieso heb je een bamboe klopper nodig om de thee schuimig te kloppen. Ook deze tips kunnen je helpen bij het zetten van de perfecte matcha thee:
Gebruik mineraalwater
Kraanwater zit vol kalk, wat ervoor kan zorgen dat de matcha naar zeep gaat smaken. Zet de matcha thee daarom met mineraalwater zodat alle mooie smaken blijven behouden.
Zorg dat het water maximaal 80 graden is
Hoe kouder het water, hoe beter de smaak uit de matcha naar voren komt. Gebruik voor één kopje matcha thee 2 schepjes matcha thee en 100 ml water.
Verwarm de bamboe klopper
Om te voorkomen dat tijdens het kloppen de naaldjes in je matcha afbreken, klop je met de klopper eerst door wat warm water.
Kentsui klaarzetten
Een kentsui is een kom om afvalwater in weg te gooien dat je hebt gebruikt om je kom en de klopper in voor te verwarmen. Dit is niet per se nodig, maar in traditionele Japanse theeceremonies wordt het wel zo gedaan.
FAQ
Over matcha thee is veel te vertellen, maar ook (nog) veel te vragen. Daarom zetten wij de meest gestelde vragen over matcha thee voor je op een rij.
Kan matcha thee helpen bij gewichtsverlies?
Als je er een slecht eetpatroon op na houdt, dan bouwen de gifstoffen in je lichaam op en leiden uiteindelijk tot gewichtstoename. Ontgifting - oftewel detoxing - kan juist leiden tot gewichtsverlies. Matcha thee kan hier zeker bij helpen. Matcha is namelijk rijk aan antioxidanten die helpen om de schadelijke gifstoffen uit je lichaam weg te spoelen. Ook draagt het bij aan de verbetering van je spijsvertering, het voorkomen van constipatie en je gezondheid in het algemeen. Dit gaat natuurlijk wel altijd in combinatie met een gezond eetpatroon.
Wat voor smaak heeft matcha?
Matcha heeft een sterke smaak, je moet er echt van houden. De een vindt matcha thee naar spinazie smaken en weer een ander vindt het lekker bitter met een zachte en zoete nasmaak. Maar in het algemeen heeft een matcha van goede kwaliteit een zoetige en hartige (umami) smaak. Daarbij geeft het aminozuur L-Theanine de matcha thee zijn karakteristieke smaak. Heb je matcha thee aangeschaft van een mindere kwaliteit? Dan is hier minder L-Theanine in aanwezig en smaakt de matcha in zijn geheel veel te bitter.
Hoeveel matcha is nodig voor één kopje?
Voor één kopje matcha thee heb je 2 schepjes matcha thee - met een speciale matcha lepel - en 100 ml water nodig.
Kun je matcha thee ook koud drinken?
Jazeker! Maak deze matcha ijsthee en geniet van een heerlijke verkoeling op een warme dag.
Je hebt nodig:
- 150 ml koud water
- 3 schepjes matcha
- 2 citroenen
- Paar takjes munt
- Koolzuurhoudend water
- Handje ijsblokjes
Zo maak je het:
- Pak een kommetje en meng hierin het water met de 3 schepjes matcha
- Klop de matcha met een matcha kloppertje op totdat je geen klontjes meer ziet
- Was de takjes munt en snijd de citroenen in schijfjes. Doe dit in een grote glazen kan van ongeveer 2 liter
- Schenk nu de matcha in de kan. Schenk daarna het koolzuurhoudende water erbij
Op wat voor manieren kan ik matcha toevoegen aan een drankje?
Er zijn eindeloos veel manieren om matcha toe te voegen aan een lekker drankje. We hebben hier al vele recepten over gepubliceerd. Denk bijvoorbeeld aan een gezonde slush, groene smoothie met matcha en selder of een kurkuma latte. Overigens zijn er ook superveel lekkere lattes met matcha te maken. Kijk maar eens naar de recepten voor een proteïne café latte met matcha en het populaire Dalgona Matcha Latte.
Hoe bereid je matcha als je geen klopper hebt?
Een matcha klopper helpt je om de matcha poeder eenvoudig op te lossen en levert een schuimlaag op die de matcha thee nog zoeter laat smaken. Heb je echter geen klopper in je bezit of wil je even snel een “matcha on the go” maken, dan is dit ook mogelijk. Zorg er wel voor dat je pure matcha van een hoge kwaliteit hebt. Dit lost namelijk makkelijk op en voorkomt dat er klontjes ontstaan.
In plaats van een klopper gebruik je nu gewoon een thermosfles. Doe een paar schepjes matcha in je thermosfles en voeg de aanbevolen hoeveelheid water toe. Draai de dop op je thermosfles en schud goed. Nu heb jij een heerlijke matcha “on the go” waarvoor je geen klopper hoefde te gebruiken.
Kan ik matcha drinken voor het slapengaan?
Hierover zijn de meningen verdeeld. De een zegt dat je het door de cafeïne ‘s avonds beter niet in kunt nemen omdat je de slaap dan niet zal vatten. Terwijl een ander zegt dat het cafeïnegehalte in matcha thee veel lager is dan een kop koffie. Wij adviseren daarom om het een keertje uit te proberen. Misschien heb je een slapeloos nachtje, maar dan weet je dat meteen. Het kan natuurlijk ook zijn dat je er prima tegen kunt!
Hoe moet ik matcha thee bereiden?
Doe 1 gram matcha in een kom en giet hier 1 tot 2 ml koud water overheen. Roer deze met de bamboe klopper door tot alle klontjes zijn opgelost en de matcha een groene pasta is geworden. Voeg nu 100 ml van maximaal 70°C graden toe en klop de matcha stevig met de bamboe klopper. Bekijk ook ons duidelijke filmpje op Instagram waarin je ziet hoe je matcha thee bereidt.