In onze maatschappij zijn we continu bezig met 101 dingen tegelijk en we zijn vaak gehaast. We willen eindeloos perfectie najagen. Maar al die meetings, deadlines, de grote stapel papierwerk… we worden er zeker niet gelukkig van.
Op dat vlak mogen we een voorbeeld nemen aan de Japanners, ze staan bewust in het leven en leven zelfs opvallend langer én gelukkiger. Wabi sabi, de Japanse levenskunst, zou weleens aan de basis kunnen liggen van dit gelukkig leven. Maar wat is wabi sabi net, en hoe is dit ontstaan?
Wat is wabi sabi?
Wabi Sabi is sterk verankerd met de Japanse cultuur. Toch is het moeilijk om een exacte definitie te geven voor dit concept. Japanners kennen het begrip wel, maar ze praten er niet over, het is iets wat ze diep in hun hart voelen.
Wabi sabi is een bepaalde manier van leven waarbij je de schoonheid van onvolmaaktheden ziet en accepteert dat er aan het leven een einde komt. De twee woorden hebben een aparte betekenis:
-
Wabi wil zeggen dat je schoonheid ziet in eenvoud en je losmaakt van de materiële wereld. We leven in een wegwerpmaatschappij waarbij we steeds meer moeten hebben: een mooie auto, de laatste technologische snufjes, hebbedingen… bij wabi is het omgekeerde belangrijk: minder hebben en spirituele rijkdom vinden.
-
Sabi gaat over het verstrijken van de tijd, het wil zeggen dat alles komt en gaat. Bij het ouder worden verandert het visuele uitzicht van de dingen, en schoonheid zit in die onvolmaaktheden die het leven met zich meebrengt.
Samen betekent wabi sabi dus dat je accepteert dat het leven vergaat en dat je schoonheid ziet in de onvolmaakte dingen. Als iets imperfect is, dan is het authentiek en puur. Leren omgaan met alles wat je op je pad tegenkomt, dat is ook wabi sabi.
Wabi sabi en de theeceremonie
De Japanse theeceremonie en wabi sabi zijn sterk met elkaar verbonden, er gaat een boeiende en lange geschiedenis aan vooraf.
In het midden van de 16e eeuw was de theeceremonie eigenlijk vooral een sociale gebeurtenis voor de elite. De rijken konden op deze manier hun rijkdom tonen. De Japanse theehuizen waren groot en gevuld met dure Chinese kommetjes en thee-accessoires, want dit was in die tijd echt een statussymbool. Hoe groter en hoe meer, hoe beter!
Het is door het Zenboeddhisme dat de theeceremonie uitgegroeid is tot hoe het vandaag nog steeds wordt gedaan. Volgens de zen-boeddhisten was het drinken en het zetten van thee een afspiegeling van de zen- grondregels. Zenboeddhisme legt juist de nadruk op mediteren in een sobere omgeving, daarom zette theemeester Sen no Rikyu zich af tegen de materialistische kant van de theeceremonie.
Sen no Rikyu maakte de theekamer veel kleiner (de helft kleiner dan de traditionele theekamers) en soberder, alles wat rust verstoorde werd verwijderd. Ook de dure Chinese kommen en accessoires werden vervangen door theegerei uit bamboe. Hij hield slechts het noodzakelijke over.
Door de dure materialen en overbodige inrichting te verwijderen, konden gasten zich volledig richten op de handeling van het theezetten, en werd eenvoud de nieuwe standaard voor de theeceremonie. Sen no Rikyu veranderde op deze manier de theecultuur, van het adoreren van rijkdom naar soberheid.
Perfect imperfect leven
Wabi sabi vinden we niet enkel in de theeceremonie terug, het is een bepaalde manier van leven. Leven volgens de regels van wabi sabi wil zeggen dat je jezelf en al jouw onvolmaaktheden omarmt. In onze maatschappij worden we continu overladen met foto’s van slanke modellen, dé mooiste huizen of dure wagens. En dat maakt ons onzeker…
Maar het is niet omdat we veel dingen bezitten of omdat we een maatje 36 hebben, dat het ons gelukkig maakt. Schoonheid zit in imperfecties en als je dit aanvaardt, dan zal je ook meer rust krijgen. Is het niet heerlijk om te bedenken dat je niet perfect hoeft te zijn?
Je hoeft trouwens geen Japanner te zijn voor wabi sabi. Je kunt het zelf thuis. Dus: je hoeft er niet altijd ‘volledig opgemaakt’ bij te lopen, het maakt niet uit als de tafellakens niet perfect gestreken zijn, en die ene barst in de muur maakt van jouw interieur iets uniek. Als je de schoonheid van deze kleine dingen inziet, dan leef je jouw leven heel bewust. En dat is waar het om draait, toch?
Lang leve wabi sabi!
