Tegenwoordig komt het wel vaker in de media: steeds meer Westerlingen krijgen vroeg of laat met een burn-out te maken. En de cijfers liegen er niet om, de laatste drie jaar is het aantal Belgen met klachten alleen maar toegenomen. Het is dus een zeer groot maatschappelijk probleem… Maar wat is het nu net? In deze blog geef ik je een antwoord op vragen zoals “hoe kan ik een burn-out herkennen?”, “hoe ontstaat het?” en “wat kan ik eraan doen?”.
Wat is een burn-out?
De Stichting Burn-out geeft de volgende definitie: “Burn-out is een toestand (of dreiging van) emotionele uitputting naar aanleiding van menselijke interactie. De emotionele uitputting wordt vaak gevolgd door 'depersonalisatie' of cynisme, en minder vertrouwen in de eigen capaciteiten.”
Een burn-out is met andere woorden het gevolg van langdurige opgebouwde stress en belasting van het lichaam. Het is meestal het gevolg van twee factoren: de werksituatie en de persoonlijkheid van de persoon.
Het brengt zowel lichamelijke, sociale als psychische klachten met zich mee. Mensen met een burn-out hebben het gevoel opgebrand te zijn. Ze hebben minder energie én hebben vaak een gevoel van minderwaardigheid.
Alles wat hiervoor vanzelfsprekend was, vraagt nu te veel energie. Die fysieke uitputting zorgt zowel voor aantasting van het eigen welzijn, maar kan ook zorgen voor financiële en familiale problemen. Daarnaast daalt vaak de productiviteit op de werkvloer.
De symptomen van een burn-out
Het is zeer belangrijk om de symptomen op tijd te herkennen. Beter voorkomen dan genezen geldt in dit geval. Een burn-out kan namelijk ernstige gevolgen hebben. Daarom deel ik de meest voorkomende symptomen opgedeeld in 3 categorieën: lichamelijk, geestelijk en gedrag.
Lichamelijk
1. Extreme vermoeidheid
Een van de meest voorkomende lichamelijke klachten is extreme vermoeidheid. Je voelt je volledig opgebrand en futloos. Zelfs de kleinste dagelijkse taken lukken nu niet meer. Ben jij altijd moe? Breng dan zeker een bezoek aan de huisarts. Want vermoeidheid kan onschuldig zijn of toch wijzen op een groter probleem.
Daarnaast zijn er enkele tips die jijzelf kan toepassen om die extreme vermoeidheid tegen te gaan:
- Vermijd stress. Dit doe je het beste door tijd voor jezelf te nemen. Neem iedere dag wat ontspanning! Stress is een van de voornaamste oorzaken van een burn-out.
- Eet en drink evenwichtig. Drink bijvoorbeeld elke dag een kop matcha. Wist je dat matcha thee 137 keer meer antioxidanten bevat dan groene thee? Het zorgt ook voor een enorme energieboost zo’n 5 uren lang! Daarnaast levert de juiste voeding voldoende energie om de dag door te komen.
- Ga sporten. Ik kan het niet genoeg zeggen, maar beweging is echt belangrijk. Je voelt je er fit door én het heeft een positieve invloed op de gezondheid.
- Meer tips? Ik schreef al een blog over vermoeidheid en wat je hieraan kan doen.
2. Slaapproblemen (insomnia)
In mijn vorige blog schreef ik al over slaapproblemen en tips om beter te slapen. Wist je dat mensen die een burn-out hebben vaak slecht slapen? Ze hebben moeite om in slaap te vallen of worden vaak wakker tijdens de nacht.
Dit heeft één simpele reden. Langdurige stress heeft een invloed op je lichaam. Door stress wordt adrenaline aangemaakt, het lichaam reageert hierop door de aanmaak van het anti-stress hormoon cortisol. Dit stresshormoon houdt je wakker en zorgt ervoor dat je gaat piekeren. Daardoor val je minder snel in slaap.
3. Andere lichamelijke klachten
Een burn-out kan ook zorgen voor volgende klachten:
- Hartkloppingen
- Misselijkheid
- Sneller zweten
- Hoofdpijn door stress
- Maag- en darmproblemen
Natuurlijk variëren de klachten van persoon tot persoon en laat je deze best onderzoeken door jouw huisarts.
Geestelijk
Naast lichamelijke symptomen zorgt een burn-out ook voor geestelijke uitputting. Zo kan het verschillende klachten met zich meebrengen die in eerste instantie misschien minder opvallen. Een burn-out kan de volgende problemen veroorzaken:
- Geheugen- en concentratieproblemen
- Minder motivatie op het werk
- Een angstig gevoel
- Het wegkwijnen van zelfvertrouwen
- Zichzelf snel gefrustreerd en geïrriteerd voelen
Gedrag
Als laatste heb je ook nog de gedragssymptomen. Een burn-out heeft uiteraard ook een grote invloed op het gedrag. Je voelt je niet goed in je vel en gaat je dus ook anders gedragen. Dit kan de volgende gevolgen hebben:
- Je vermijdt sociaal contact en probeert je volledig af te zonderen.
- Je gedraagt je afstandelijk en gaat ook samenwerkingen op het werk uit de weg.
- Zelf reageer je agressiever en ben je ook snel prikkelbaar.
- Je kan je moeilijker inleven in de situatie van anderen en reageert ook onverschillig.
- Je presteert veel minder goed op je werk.
Hoe ontstaat een burn-out?
Vaak denken mensen dat een burn-out gewoon door werkdruk ontstaat. Maar eigenlijk ligt de oorzaak nauwelijks alleen bij de werksituatie.
Meestal ontstaat een burn-out door de combinatie van twee of meerdere factoren. Vaak zijn dat de werksituatie en de persoonlijkheid. Perfectionisten zouden zo veel sneller vatbaar zijn voor het syndroom. Zij nemen alsmaar meer werk aan en kunnen niet gemakkelijk stop zeggen. Als je altijd maar ja knikt en geen stopt zegt, dan zal dit zijn tol eisen van jouw lichaam. Door die jarenlange overbelasting op het werk ontstaan er dan allerlei klachten.
De volgende factoren kunnen ook aanleiding tot burn-out geven:
- Een slechte balans tussen werk en privéleven
- Als je geen erkenning krijgt voor jouw talenten
- Een overload aan prikkels. Door social media en technologie zijn we overal en altijd bereikbaar
- Traumatische of erge gebeurtenissen zoals bijvoorbeeld een overlijden
- Dagelijkse frustraties
- (…)
Aantal Belgen met een burn-out
De voorbij jaren ontbraken er concrete cijfers. Hoewel er toch nog meer onderzoek vereist is, werd er de laatste tijd veel over geschreven.
Uit onderzoek van de SERV, De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, blijkt het volgende: Zo’n 1 op de 8 Vlaamse werknemers heeft te maken met klachten die tot een burn-out kunnen leiden.
Daarnaast bleek uit cijfers uit 2017 van het Riziv, het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, dat zo’n 28.000 Belgen een burn-out hebben. En het aantal Belgen met klachten is de afgelopen 3 jaar enorm gestegen.
Het is dus een groot maatschappelijk probleem. Net daarom moeten we véél belang hechten aan het behandelen van burn-out.
Behandeling van een burn-out
Het behandelen van een burn-out is een echte specialisatie. Laat je daarom zeker helpen door een specialist. Er bestaan allerlei methodes en je kan tegenwoordig ook terecht bij coaches gespecialiseerd in het behandelen van een burn-out.
Het herstel van een burn-out vraagt wel veel tijd. Het begint allemaal met de diagnose. Specialisten beginnen met een gesprek, maar dit volstaat niet. Een burn-out kan het gevolg zijn van allerlei oorzaken. Daarom is het belangrijk te achterhalen hoe de burn-out ontstaan is. Daarna kan je een behandeling krijgen in functie van de oorzaak.
Heb je zelf last van bepaalde klachten? Raadpleeg dan eerst jouw huisarts. Hij zal je ondervragen en op basis van het gesprek zelf behandelen of doorverwijzen naar een andere specialist.
Enkele mogelijke behandelingen:
- Stressmanagement
- Psychotherapie
- Medicatie
- Medische begeleiding
- Aanpassing van de taken op de werkplek
- Gedragstherapie
- Relaxatietherapie
Tips om zelf te herstellen van een burn-out
Als je symptomen vertoont van een burn-out, dan maak je altijd eerst een afspraak bij jouw huisarts. Hij of zij zal dan de diepere oorzaak van de burn-out vaststellen en een aangepaste behandeling voorstellen.
Toch zijn er enkele dingen die je zelf kunt doen om het herstel te bevorderen.
Maak tijd voor jezelf
Een burn-out kan je bekijken als een signaal van jouw lichaam. Het maakt duidelijk dat je over jouw grenzen bent gegaan. In onze drukke maatschappij moeten we altijd blijven presteren. Neem daarom zeker tijd voor jezelf. Doe bijvoorbeeld elke week iets wat jij graag doet en neem een momentje rust!
Las piekermomenten in
Piekeren en stress zijn vaak de oorzaak van een burn-out. Schrijf daarom al jouw gedachten op een papier en denk er eens goed over na. Las zo’n vaste momenten in en maak jouw hoofd op dat moment helemaal leeg. Dit zal ervoor zorgen dat je minder gaat piekeren voor het slapengaan en dus beter slaapt!
Leer assertief te zijn
Perfectionisten en goede werknemers zouden sneller vatbaar zijn voor een burn-out. Ja-knikkers kunnen geen nee zeggen en daardoor nemen ze te veel werk aan. Leer daarom assertief zijn.
Heb je al veel werk en vraagt iemand voor hulp? Zeg dan nee als je geen tijd hebt.
Er bestaan heel wat cursussen waarin je leert hoe je assertiever kunt worden.
Gun jezelf een digitale detox
Tegenwoordig zijn we altijd online, elk tijdstip van de dag. We lezen het nieuws, zitten op social media en doen online research. Uit onderzoek van de Nationale Academie voor Media en Maatschappij blijkt dat er een link zou zijn tussen social media en burn-out.
Steeds meer jongeren leiden aan social media stress. Een digitale detox kan dus zeker wonderen doen voor onze gezondheid! Tegenwoordig zijn digitale detox vakanties helemaal in. Toestellen worden uitgezet of thuisgelaten tijdens deze vakanties.
Een burn-out heeft vaak te maken met stress en vermoeidheid. Op onze blog vind je interessante artikels over vermoeidheid en wat je eraan kan doen:
