Matcha guide

Matcha vindt zijn oorsprong in China. Hier werd tussen de jaren 600 en 900 de specifieke manier van het bereiden van matcha thee ontwikkeld. Het eerste bewijs dat de thee de Japanse kusten bereikte stamt uit de Heian-periode uit de 8e en 9e eeuw. De boeddhistische monniken Kukai en Saicho zouden namelijk de eerste mannen zijn die theezaden naar Japan brachten. In een later verslag wordt vermeld dat in 815 na Christus de boeddhistische monnik Eichu groene thee serveerde voor Saga, de toenmalige keizer van Japan. Uniek voor die tijd was dat Eichu niet-geperste en niet-gepoederde groene bladeren bereidde en dit de keizer voorzette. Dit was het begin van de bereiding van groene thee, maar nog heel anders dan het nu wordt bereid: het proces voor het maken van die thee was nog vele jaren verwijderd.

In de twaalfde eeuw na Christus trok de gepoederde groene thee de aandacht van Myōan Eisai. Vanwege zijn ontevredenheid over de staat van het Boeddhisme in Japan maakte hij twee reizen naar China. Tijdens zijn eerste reis bestudeerde hij de principes van Chan - later in het Japans vertaald naar “Zen” - en later werd hij gediplomeerd zenboeddhist. Echter voor zover thee betreft was zijn tweede reis succesvoller. Samen met enkele zen-geschriften bracht hij ook theezaden mee naar Japan en het proces van groene thee in poedervorm - oftewel matcha thee - produceren begon officieel. Door de eeuwen heen is Matcha thee helemaal bij de Japanse cultuur gaan horen en op die manier is de bekende Japanse theeceremonie ontstaan. Hier lees je verderop in dit artikel meer over.

Matcha wordt gemaakt van vermalen theebladeren. Maar hoe gaan de oogst en productie in zijn werk? Voordat de thee wordt geoogst, worden in Japan de Camellia sinensis theeplanten afgedekt. Zo kunnen ze de laatste vier weken voor de oogst in de schaduw groeien. Dit wordt gedaan zodat de hoeveelheid chlorofyl in het blad wordt verhoogd die voor de mooie groene kleur in de thee zorgt. Daarna worden de bladeren geplukt, gestoomd en gedroogd. Ook worden de stengels en aders verwijderd, zodat je niet anders overhoudt dan “Tencha”, oftewel het “vlees”. De Tencha wordt vermalen tot fijn poeder. Dit klinkt eenvoudig, maar is het niet. Het duurt namelijk maar liefst zeven uur om 100 gram matcha thee te maken.

Nog even in het kort de stappen van het productieproces van matcha:

1. Schaduw
Vier weken voor de oogst worden de theeplanten overdekt. Een speciale schaduwtechnologie houdt 90% van het zonlicht tegen. De bladeren worden zo een stuk groener.

2. Eerste pluk in het voorjaar
De Tencha worden in het voorjaar geplukt. Doordat dit de eerste pluk is, zijn dit de jongste en sterkste blaadjes met een hoge kwaliteit thee.

3. Stomen en drogen
De theeblaadjes worden gestoomd en daarna te drogen gelegd.

4. Vermalen
De Tencha wordt met en “maalmachine” gemalen tot groene poeder. Dit malen kan maar liefst tot zeven uur duren.

Kon het vroeger alleen in Japan, nu is het overal in de wereld mogelijk om deel te nemen aan een Japanse theeceremonie of er zelf een te houden. Het hoogtepunt van een theeceremonie is het bereiden van matcha. Dit heeft als reden omdat het maken van matcha thee best veel tijd nodig heeft voordat je een perfecte balans in smaak hebt. Tijdens een Japanse theeceremonie waarin je matcha thee drinkt komen de volgende stappen aan bod:

● Ongeveer 1-2 lepels matcha poeder in een zeefje scheppen
● De matcha poeder al schuddend evenredig zeven over een kom
● Water koken tot ongeveer 80°C (anders wordt matcha bitter)
● 80 à 100ml heet water aan de kom toevoegen
● Met een bamboe theeklopper de thee opkloppen in een M-beweging totdat er een mooi schuimlaagje ontstaat

Doordat je veel tijd neemt om matcha thee te bereiden, is dit ook meteen een onderdeel van meditatie. Na het rustige roeren en egaal groen worden van de thee volgt het Zen worden namelijk vanzelf. Ook speelt tijdens een Japanse theeceremonie mindfulness een grote rol: je wordt je bewust van het leven in het hier en nu en van de schoonheid van simpele dingen.

Matcha wordt steeds populairder en hierdoor groeit het aanbod enorm. Maar dat wil niet zeggen dat elke matcha dezelfde kwaliteit heeft. Terwijl juist de kwaliteit het belangrijkste is voor een ultieme beleving. Zoals je bij “Oogst en productie” al kon lezen, is het maken van matcha een zeer intensief arbeidsproces. Daarom is matcha ook een stuk duurder dan gewone thee. Om aan de grote vraag te voldoen, zijn de Japanse boeren op een gegeven moment begonnen om de matcha machinaal te oogsten. Dit kan meerdere keren per jaar en dit komt de smaak helaas niet ten goede: het wordt namelijk veel te bitter. Traditionele matcha daarentegen wordt slechts één keer per jaar geoogst zodat de struik kan rusten. Machinaal geoogste matcha is dus van lagere kwaliteit dan traditioneel geoogste matcha.